ความปลอดภัยในการทำงานเป็นสิ่งสำคัญที่ผู้ปฏิบัติงานทุกคนต้องให้ความสำคัญอย่างสูง และเราควรรับผิดชอบที่จะรักษาความปลอดภัยนี้ไม่ให้มีความเสี่ยงใดๆ เกิดขึ้น
การทำความปลอดภัยนี้ไม่ใช่หน้าที่ของบุคคลเดียว แต่เป็นความรับผิดชอบของทุกคนในที่ทำงาน การใช้ระบบ Logout – Tagout (LOTO) เป็นหนึ่งในวิธีที่สำคัญในการรักษาความปลอดภัยในการทำงาน โดยไม่เพียงเพื่อความปลอดภัยของลูกจ้างเท่านั้น แต่ยังเพื่อเป็นการปฏิบัติตามกฎหมายอีกด้วย
ความหมายของ LOTO
LOTO หมายถึง “Logout – Tagout” ซึ่งเป็นระบบที่ใช้ในการป้องกันและควบคุมความเสี่ยงในการทำงาน โดยการใช้กุญแจและป้ายสัญลักษณ์ (Tagout) เพื่อปิดสวิตช์หรืออุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องกับการทำงานหรืออุปกรณ์ที่เป็นภัย อย่างน้อยที่สุด ระหว่างที่ลูกจ้างกำลังดำเนินการตรวจสอบ ซ่อมแซม หรือดำเนินการอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับอุปกรณ์หรือระบบที่มีความเสี่ยง
กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการใช้ LOTO มีดังนี้
1. กฎกระทรวง กำหนดมาตรฐานในการบริหาร จัดการ และดำเนินการด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงานเกี่ยวกับไฟฟ้า พ.ศ. 2558 ข้อ 15 กำหนดให้มีการใช้กุญแจป้องกันการสับสวิตช์เชื่อมต่อวงจรและระบบระวังป้องกันเพื่อป้องกันการสับสวิตช์เชื่อมต่อวงจรในระหว่างการทำงานที่เกี่ยวกับไฟฟ้า และจำเป็นต้องติดป้ายสัญลักษณ์ห้ามสับสวิตช์เชื่อมต่อวงจรไว้ด้วย
2. กฎกระทรวง กำหนดมาตรฐานในการบริหาร จัดการ และดำเนินการด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงานเกี่ยวกับที่อับอากาศ พ.ศ. 2562 ข้อ 11 กำหนดให้นายจ้างปิดกั้นหรือกระทำโดยวิธีอื่นใดที่มีผลในการป้องกันมิให้พลังงาน สาร หรือสิ่งที่เป็นอันตรายเข้าสู่บริเวณที่อับอากาศที่ทำงานอยู่ ในกรณีที่มีผนังต่อ หรือมีโอกาสที่พลังงานสารหรือสิ่งที่เป็นอันตรายจะรั่วไหลเข้าสู่บริเวณที่อับอากาศ
3. กฎกระทรวง กำหนดมาตรฐานในการบริหาร จัดการ และดำเนินการด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักร ปั้นจั่น และหม้อน้ำ พ.ศ. 2564 ข้อ 7 กำหนดให้ติดป้ายแสดงการดำเนินการที่เป็นอันตรายและระบบ วิธีการ หรืออุปกรณ์ป้องกันเพื่อป้องกันเครื่องจักรที่ไม่ควรทำงาน และให้แขวนป้ายหรือแสดงเครื่องหมายห้ามเปิดสวิตช์ไว้ที่สวิตช์ของเครื่องจักร
4. กฎกระทรวง กำหนดมาตรฐานในการบริหารและการจัดการด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงานเกี่ยวกับงานก่อสร้าง พ.ศ. 2564 ข้อ 53 (5) กำหนดให้ในกรณีที่ลิฟต์ไม่อยู่ในสภาพพร้อมใช้งานหรือไม่มีผู้บังคับลิฟต์ต้องปิดสวิตช์พร้อมทั้งใส่กุญแจและติดป้ายห้ามใช้ลิฟต์
ระบบ Lock Out – Tag Out (LOTO) คือ อะไร
LOTO ( Lock Out – Tag Out ) คือ ระบบการควบคุมทางกายภาพของแหล่งพลังงานอันตรายทั้งหมดที่จ่ายพลังงานให้กับชิ้นส่วนของอุปกรณ์ เครื่องจักร หรือระบบ ระบบ LOTO นี้ทำหน้าที่ปิดสวิตช์หรืออุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องกับการทำงานหรืออุปกรณ์ที่เป็นภัย และรวมถึงการติดป้ายคำเตือนบนอุปกรณ์ควบคุมทางกายภาพด้วย เอกสารหรือ tagout นี้จะบันทึกข้อมูลบุคลากร LOTO ที่ได้รับอนุญาตและวันที่ในการดำเนินการ การดำเนินการ LOTO จะต้องทำกับอุปกรณ์ เครื่องจักร หรือระบบทั้งหมดก่อนที่บุคคลที่ได้รับอนุญาตจะสามารถดำเนินการซ่อมแซมหรือทำงานกับเครื่องจักรหรืออุปกรณ์นั้นได้
อุปกรณ์และเครื่องจักรส่วนใหญ่มักจะมีอุปกรณ์ตัดแยกพลังงาน และอุปกรณ์เหล่านี้มักจะอยู่ในตำแหน่งปิดเพื่อปิดแหล่งพลังงานอันตราย โดยสามารถติดอุปกรณ์ล็อคเข้ากับอุปกรณ์ตัดแยกพลังงาน และยึดด้วยแม่กุญแจ ตัวอย่างของอุปกรณ์ล็อค ได้แก่
– บอลวาล์วและวาล์วประตู
– ล็อคเซอร์กิตเบรกเกอร์
– ล็อคปลั๊กและสวิตช์
– ล็อคนิวแมติก
พลังงานอันตราย คือ อะไร
พลังงานอันตราย คือ แหล่งพลังงานที่อาจเป็นอันตรายต่อคนงานได้ในระหว่างการทำงาน พลังงานอันตรายสามารถมีอยู่ในรูปแบบต่างๆ เช่น ไฟฟ้า ความร้อน ความเสี่ยงจากเครื่องกล ไฮดรอลิก นิวแมติก เคมี และอื่นๆ ที่อาจเป็นอันตรายต่อคนงานในขณะที่เข้าถึง หรือทำงานกับเครื่องจักรและอุปกรณ์ต่างๆ การสตาร์ท หรือการปล่อยพลังงานที่เก็บไว้โดยไม่คาดคิดอาจส่งผลให้พนักงานได้รับบาดเจ็บ หรือสูญเสียชีวิตได้
ผู้ปฏิบัติงานที่ให้บริการ หรือบำรุงรักษาเครื่องจักร หรืออุปกรณ์อาจได้รับบาดเจ็บสาหัส หรือเสียชีวิตหากควบคุมพลังงานอันตรายไม่ถูกต้อง การบาดเจ็บที่เกิดจากความล้มเหลวในการควบคุมพลังงานอันตรายระหว่างกิจกรรมการบำรุงรักษาอาจร้ายแรง หรือถึงแก่ชีวิตได้ การบาดเจ็บอาจรวมถึงการถูกไฟฟ้าช็อต การเผาไหม้ การทุบตี การตัด การฉีกขาด การตัดแขนขา หรือการแตกหักของส่วนต่างๆ ของร่างกาย และอื่นๆ เช่น
– วาล์วไอน้ำจะเปิดโดยอัตโนมัติให้กับคนงานซึ่งกำลังซ่อมแซมได้รับอันตรายการจากสตรีมในท่อ
– จู่ๆ ระบบสายพานลำเลียงที่ติดขัดก็หลุดออกมา บดขยี้คนงานที่กำลังพยายามนำกระดาษที่ติดออก
– สายไฟภายในอุปกรณ์โรงงานไฟฟ้าลัดวงจร ในขณะที่คนงานกำลังซ่อมอยู่อุปกรณ์
– ช่างฝีมือ ช่างไฟฟ้า ช่างควบคุมเครื่องจักร และคนงาน เป็นหนึ่งในคนงานหลายล้านคนที่ซ่อมบำรุงอุปกรณ์เป็นประจำและเผชิญกับความเสี่ยงสูงสุดต่อการบาดเจ็บ
ความแตกต่างระหว่าง Lockout และ Tagout ในระบบควบคุมพลังงานอันตราย
Lockout (ล็อคเอาท์)
Lockout เป็นกระบวนการที่เกิดขึ้นเมื่อแหล่งพลังงาน (เช่น ไฟฟ้า เครื่องกล ไฮดรอลิก นิวแมติก เคมี ความร้อน หรืออื่นๆ) ถูกแยกทางกายภาพออกจากระบบที่ใช้งาน (เครื่องจักร อุปกรณ์ หรือกระบวนการ) กระบวนการนี้ทำได้โดยการใช้กุญแจและอุปกรณ์ล็อคต่างๆ ที่เหมาะสมสำหรับการใช้งานเฉพาะด้านที่เหมาะสมกับอุปกรณ์ต่างๆ เช่น การล็อคเซอร์กิตเบรกเกอร์หรือการล็อควาล์ว สามารถใช้ Lockout ที่เหมาะสมสำหรับการล็อคที่เฉพาะเจาะจงได้มากขึ้น
Tagout (แท็กเอาท์)
Tagout เป็นกระบวนการที่เกี่ยวข้องกับการติดฉลาก หรือแท็กที่สื่อสารข้อมูลเกี่ยวกับสิ่งที่กำลังดำเนินการกับเครื่องจักรหรืออุปกรณ์ และเหตุใดจึงมีความสำคัญ รายละเอียดบนแท็กอาจรวมถึง
– แท็กเตือนอันตรายหรือคำเตือน
– คำแนะนำ (เช่น ห้ามใช้งาน)
– วัตถุประสงค์ (เช่น อยู่ระหว่างการบำรุงรักษาอุปกรณ์)
– เวลาในการล็อคเอาท์
– ชื่อและ/หรือรูปถ่ายของผู้ปฏิบัติงานที่ได้รับมอบอำนาจในการล็อคเอาท์
การไม่แนะนำให้ใช้แท็กเอาท์เพียงอย่างเดียว เนื่องจากไม่ได้ป้องกันไม่ให้อุปกรณ์กลับมาทำงานอีกครั้ง ต้องใช้ร่วมกันโดยติดแท็กไว้ที่แม่กุญแจ การล็อคและแท็กเอาท์จะช่วยเพิ่มการป้องกันสำหรับผู้ปฏิบัติงานจากแหล่งพลังงานได้
การใช้ระบบ LOTO ในการปฏิบัติงาน เป็นการบังคับให้ปิดกุญแจ และล็อคแหล่งพลังงานอันตรายที่ใช้งาน โดยการล็อคอุปกรณ์ที่ใช้งาน และการแท็กที่สื่อสารข้อมูลเกี่ยวกับสถานะของอุปกรณ์หรือเครื่องจักร นอกจากเป็นสิ่งจำเป็นเพื่อความปลอดภัยในการทำงาน ยังเป็นข้อกำหนดของกฎหมายที่ต้องปฏิบัติตาม เพื่อให้เกิดความปลอดภัยในสถานที่ทำงาน ผู้ที่ได้รับอนุญาตให้ใช้งาน LOTO ต้องผ่านการฝึกอบรมขั้นตอนการใช้ที่ถูกต้อง และต้องเลือกใช้อุปกรณ์ล็อคที่เหมาะสมกับอุปกรณ์ที่ต้องการล็อค ควรจำไว้ว่า Lockout และ Tagout ต้องใช้คู่กันเสมอ เพื่อความปลอดภัยในการทำงานและป้องกันอุบัติเหตุในสถานที่ทำงานของคุณ